Tôi là người có "tâm hồn ăn uống". Hồi nhỏ, bố hay mắng tôi là "Chỉ cần địch cho miếng gà rán, là mày khai hết đồng đội đang nấp ở đống rơm". Quả thật tôi rất thích ăn gà rán. Kể cả sau bao nhiêu năm, ăn bao nhiêu món khác nhau, nhưng thực sự đó là món ăn yêu thích, hợp khẩu vị nhất của tôi. Không chỉ các món ăn, mà rộng hơn về trang phục, về âm nhạc, về xe cộ, mỗi người trong chúng ta đều có sở thích riêng. Ngay cả các bạn trẻ chọn vợ cũng có cái nhìn về cái đẹp rất riêng. Nhiều cô thấy xấu òm, mà bạn ấy lại chết mê mệt. Nói tóm lại, những thứ được coi là ngon, là đẹp, là tốt, luôn mang tính khẩu vị cá nhân, không ai giống ai.
Trong đầu tư thì khẩu vị lại đa phần có mẫu số chung, đó là lợi nhuận. Hầu hết mọi người đều đặt mục tiêu đạt kết quả lợi nhuận cho khoản đầu tư của mình. Dù có yêu hay ghét, nhưng nếu lĩnh vực đầu tư đó mang lại lợi nhuận, ít người sẽ từ chối. Có những người chuyên về đầu tư vàng, ngoại tệ hay bitcoin. Có người lại chỉ hợp với đất cát, cứ mua miếng nào là lên vù vù. Lại có người rất thành công với chứng khoán. Như vậy, dù đầu tư lĩnh vực nào, khẩu vị được hiểu là thói quen mang lại thành công. Bạn có thể ăn rất mặn, rất cay, điều này khó thay đổi. Nhưng khẩu vị đầu tư lại có thể thay đổi nhanh chóng hơn. Làm bất động sản vài năm không ăn thua, thì chuyển qua chơi chứng. Chơi chứng cháy túi, lại chuyển qua bitcoin. Đó là điều bình thường.
Trong chứng khoán, khẩu vị đầu tư thường được xem xét 3 khía cạnh: cá nhân, đám đông, dẫn dắt. Ở đây không thể có chuyện "Tôi thích con hàng đó đấy, tôi cứ mua đấy". Đại bộ phận mua chứng khoán là để kiếm lời, có thể từ cổ tức, từ chênh lệch giá. Cho nên nếu chỉ vì bạn thích chị Thảo đẹp mà mua VJC, bạn thích nhà của Khang điền mà mua KDH, bạn thích bóng đá mà mua HAG, thì đó là cảm tính, hết sức sai lầm. Khẩu vị phải được đặt ra theo một nguyên tắc. Thứ nhất: yếu tố cá nhân. Đó là mỗi người phải biết phân tích, chọn lọc cổ phiếu mình yêu thích, dòng hay nhóm ngành mà mình kỳ vọng. Các phân tích này phải dựa trên nền tảng học thuật, có lập luận trên cơ sở FA và TA. Thứ hai: yếu tố đám đông. Dù đã có khẩu vị cá nhân, nhưng vẫn phải xem xét khẩu vị đám đông. Cổ phiếu bạn tìm ra có tốt đến mấy, mà không ai nhận biết ngoài bạn, giá sẽ không bao giờ tăng. Cho nên phải để "Ngài thị trường" lên tiếng, xác định khẩu vị cho bạn. Thứ ba: yếu tố dẫn dắt. Sau khi có được khẩu vị cá nhân, có sự phù hợp với đám đông, vẫn phải cần "Tổ lái". Tổ lái không phải là sự thao túng, mà là sự dẫn dắt của những tay chơi lớn, những leader. Cổ mình chọn nếu hợp với khẩu vị của dòng tiền mạnh, thì khả năng thành công sẽ cao hơn.
Rõ ràng, để xây dựng chiến lược tìm kiếm cổ phiếu đầu tư, phải tự tạo khẩu vị. Không nên cảm tính đơn thuần, vì yêu mà mua, vì ghét mà bán. Cố gắng hài hòa 3 yếu tố tạo ra khẩu vị đầu tư. Một ai đó, chỉ vì muốn dẫn dắt đám đông, mà đưa ra những nhận định rất chủ quan, thì khác nào ông điếc nghe nhạc. Lại có những người khác, chỉ dựa vào khẩu vị cá nhân, chả hiểu gì về khẩu vị thị trường chung, phán lung tung theo kinh nghiệm 10 năm trước, thì cũng như thầy bói mù xem voi mà thôi.
Khẩu vị đầu tư là thứ có thể thay đổi theo từng chu kỳ. Khuyết điểm của nhà đầu tư, trong đó có cả bản thân tôi là bị cố hữu tư duy. Nếu đã coi cổ này là rác, cổ kia là nặng mông, là dứt khoát bỏ qua, không ngó ngàng đến. Điển hình như KBC cả một đời quanh quẩn 13-16, thế mà khi chạy thì không ai bắt kịp. Chúng ta bị bỏ qua quá nhiều cổ tốt, bỏ qua nhiều cơ hội, chỉ vì chưa thực sự có kỷ luật, chưa thực sự nghiêm túc trong việc xác định 3 khẩu vị đầu tư. Với sự trưởng thành của nhà đầu tư, sự lớn lên của thị trường, tôi tin rằng chúng ta sẽ có được nhiều khẩu vị đầu tư tốt đẹp, mang lại hiệu quả cho tôi và các bạn trong năm 2021.
(Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của Tiến sỹ Nguyễn Hồng Điệp - CEO tại CTCP Tư Vấn Đầu Tư S-Talk)
Hoặc